İhsan KAYA / Harita Mühendisi

Tarih: 10.11.2025 11:16

GÖZLE GÖRÜLMEYEN HAREKETLER

Facebook Twitter Linked-in

 

Ülkemizde tektonik hareketleri izlemek, kullanıcıların gerçek zamanlı olarak cm düzeyinde konum belirleme ihtiyaçları için TKGM ve HGM tarafından geliştirilen ve 2009 yılında tamamlanan TUSAGA-Aktif ağı bugün yaklaşık 170 sabit istasyon ile hizmet vermektedir. Bu sabit istasyonlardan birisi de ilçemizde DEI1 ismi ile yer almaktadır. Bu istasyonlar 7/24 GNSS gözlemi yapmakta ve verilerini kullanıcılara iletmektedir.

Üzerinde yaşadığımız kara parçaları sürekli hareket halindedir. Sabit istasyonların verileri veya tekrarlı yapılan GNSS ölçüleri ile oluşturulan zaman serileri bu hareketleri ortaya koymakta ve yıllık hızını belirlemede yardımcı olmaktadır. İlçemiz-deki DEI1 isimli TUSAGA-Aktif istasyonun 01.01.2021 ve 5.11.2025 tarihleri arasındaki veriler ile zaman serisini oluşturarak yıllık hızını belirlemeye çalıştık. Elde edilen sonuçlara göre ilçemiz yıllık olarak Kuzey bileşeninde 5.67 mm, Doğu bileşeninde -0.13 mm ve Yükseklik bileşeninde 6.35 mm hareket etmektedir. Bu sonuçlar ilk bakışta küçük gibi görülse de uzun yıllarda önemli değişiklikler meydana getirmektedir. Bugün ölçtüğümüz ve koordinatını belirlediğimiz bir nokta deprem etkisi ya da başka sebepler olmasa bile 10 yıl sonra karşımıza yatayda 5.7 cm ve yükseklikte 6.4 cm farklı olarak çıkacaktır. Bu sonuçlar kadastral ve jeodezik konularda dikkate alınması gereken ve azımsanamayacak derecede önemli sonuç-lardır.

Yükseklik bileşenine ait grafik incelendiğinde değerlerin Ocak - Haziran ayları arasında yükselerek ve Haziran-Aralık ayları arasında ise alçalarak dalgalı şekilde ilerlediği görülmektedir. Bu durumun mevsimsel etkilerden kaynaklı olabileceği düşünülmektedir. Elde edilen zaman serilerinde son aylarda Sındırgı’da yaşanan ve ilçemizde de etkili olan depremlerde ilgili tarihler için koordinatlar 3 sigma kuralına göre incelendiğinde yaşanılan depremlerde ilgili noktada herhangi bir yüzey deformasyonun olmadığı anlaşılmaktadır. 
Ayrıca belirlenen yıllık hızlar deprem araştırmaları için büyük önem taşı-maktadır.  Günümüzde depremlerin yerini ve zamanını kesin olarak bilinmese de yıllık hız değerleri verileri sayesinde yer kabuğunun hazırlık evrelerini daha iyi anlayabiliyor ve analiz edebiliyoruz. 
Elde edilen sonuçlar değerlidir fakat tek bir noktanın hareketi genel tabloyu tam anlamıyla yansıtmayacaktır. Bu nedenle çalışma bölgesinin genişletilmesi ve farklı noktalardaki sonuçların birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir. İlçemiz sınırları içerisinde ve komşu ilçelerimizdeki fay hatlarının yer aldığını göz önünde bulundurarak geniş bir alanda GNSS gözlemleri ile yıllık hız miktarlarının belirlenmesi ve analiz edilmesi önem taşımaktadır.

 


Orjinal Köşe Yazısına Git
— KÖŞE YAZISI SONU —