Günümüzde özellikle de pandemi sonrası dönemde giderek yaygınlaşan ve bazen yoğunluğu endişe verici boyutlara ulaşan zorbalığın nedenlerine bakıldığında bunun tek bir nedene bağlı olmadığı görülmektedir. Zorbalığın nedenlerini sadece ailesel özelliklere ya da kişilik özelliklerine dayandırmak doğru değildir. Bununla birlikte zorbalık yapan ya da zorbalığa maruz kalan bireylerin bireysel ya da ailevi özelliklerini bilmenin zorbalığı önlemede önemli bir yere sahip olduğu bilinmelidir.
Zorbalık yapan çocukların bireysel özelliklerine baktığımızda bu çocukların çevresindeki insanlara egemenlik kurmaya eğilimli olduğu, saldırgan tutumlara sahip olduğu, başkalarının düşüncelerine ve duygularına karşı duyarlı olmadığı ve yetişkinlere karşı geldiği, sosyal ve duygusal becerilerinde zayıflık görülmektedir.
Zorbalık yapan çocukların ailesel özelliklerine baktığımızda ise bu tür çocukların ailelerinde anne baba çatışmasının var olduğu, aile içi fiziksel veya duygusal şiddetin olduğu, anne babanın çocuğa ilgi ve yakınlık göstermediği, anne ve babanın davranışlarıyla kötü örnek olduğu (küfürlü konuşmalar, anneye şiddet uygulayan baba), çocuğun saldırgan davranışlarla istediğini aldığı görülmektedir.
Zorbalıa maruz kalan çocukların bireysel özelliklerine bakıldığında ise bu çocukların içe kapanık, itaatkâr oldukları, sosyal becerilerde zayıflık, özgüveni düşük, farklı fiziksel yapıya sahip olma (uzun boy, aşırı kısa boy, şişman olma, kekemelik, gözlük kullanma), engelli olma, dezavantajlı gruba ait olma gibi faktörlerle karşılaşılabilir.
Zorbalığa maruz kalan çocukların aile incelendiğinde, bu ailelerin çocuklarını aşırı derecede koruyup ve kolladıkları, aile içinde iletişimin zayıf olduğu ve aile içinde yoğun çatışmaların yaşandığı görülmektedir.
Zorbalığın sonuçlarını incelediğimizde zorba çocuk açısından bakacak olduğumuzda, çocuk saldırgan davranışlarından dolayı dışlanabilir, okula uyum sağlamakta zorlanabilir, arkadaşlık ilişkileri kurmakta güçlük çekebilir ve okulda yalnız kalabilir. Bu problemlere uzun vadede ise madde bağımlılığı, suça bulaşma ve çeşitli psikolojik hastalıklar eklenebilir.
Zorbalığa maruz kalan çocuklarda ise maruz kalınan davranışlar sonrası üzüntü, mutsuzluk, umutsuzluk, yalnızlık, aşırı kaygı, okula gitmek istememe ve düşük özgüven gibi problemler baş gösterebilir. Bununla birlikte sosyal ilişkilerde problemler ve akademik başarıda düşüş, okula gitmek istememe, fizyolojik problemler, uyku sorunları gibi çeşitli sorunlarla da karşılaşılabilir.
Bazen çocuklar arkadaşlarının birbirine yaptığı zorbalığa da şahit olabilirler. Bu çocuklar aynı şeylerin kendisine yapılacağını düşündüğü için korkabilirler ve endişe duyabilirler, zorbalığa maruz kalan arkadaşları için üzülebilirler ve mağdur olan arkadaşlarına yardım edemedikleri için suçluluk duygusu geliştirebilirler. Bu durum çocukların okula karşı güveni azalmaktadır.
Çocuklar zorbalık yaptıklarını ya da zorbalığa maruz kaldıklarını ailesine veya öğretmenlerine direkt olarak anlatmayabilirler. Bundan dolayı çocukları bazen gözlemlemek, davranışlarını önem semek ve takip etmek gerekebilir. Çocuk anne babasının almadığı bir eşyaya sahipse, akranlarını yönetmeye ve boyun eğdirmeye çalışıyorsa, ani bir şekilde ve düşünmeden tepki veri yorsa, saldırgan davranışlar gösteriyorsa ve kurallara uymuyorsa zorbalık yapabilir. Çocuğu zorbalık yapan bir anne baba çocuğuyla bu durumu değerlendirmeli, zarar verdiği kişinin neler hissettiği üzerine konuşmalı yani empati yapması sağlanmalı ve çocuklarının bu tür davranışlarına kesinlikle onay vermediklerini açık bir şekilde belirtmelidir. Onunla zorbalık hakkında konuşurken çocuğun kişiliğine değil davranışına odaklanılmalı, kişiliğine hakaret edilmemeli. Çocuğa kaba ve saldırganca davranışlarını değiştirebilmesi için anne ve babası yardımcı olmalı ve desteklemelidir. Çocuğa bu konuda ceza vermek doğru bir yaklaşım değildir. Başkasına kaba ve saldırganca davranmak yerine alternatif davranış üretme noktasında çocuğa yardımcı olmak gerekmektedir. Bilmelisiniz ki çocuğunuzun küçük yaşlarında yaptığı zorba davranışlar onu büyüdüğünde suça yönelimli birey haline getirecektir. Bu kötü duruma düşmemek için çocuğun zorbaca davranışlarını küçük yaşta düzeltmelisiniz.
Çocuğunuzun vücudunda morluk şişkinlik varsa, çocuğunuzun kıyafetleri ve kitapları yırtılıyorsa ve çocuğunuz eski neşesi yerinde değilse, uykuya dalmakta zorlanıyorsa, arkadaşlarıyla birlikte vakit geçirmek istemeyip sık sık öfke ve ağlama krizleri geçiriyorsa bu durum onun zorbalığa maruz kaldığının bir göstergesi olabilir. Eğer çocuğunuz zorbalığa maruz kalıyorsa çocuğunuzu eleştirmeden, yargılamadan ve akıl vermeden dinleyin. Duygularını boşaltmasını sağlayın ve zorbalığın kendi suçunun olmadığını herkesin zorbalığa maruz kalabileceğini belirtin. Zorbalıkla karşılaşabileceğinde ne yapacağına dair basit bir plan yapın. Zorbalıkla karşılaştığında kimden ne zaman ve nasıl yardım isteyebileceğini konuşun. Problemi çocuğunuzun yerine çözmek yerine çocuğunuzu destekleyin.