Kronik Böbrek Hastalığı dünyada ve ülkemizde salgın halini almış önemli bir halk sağlığı sorunudur. Böbrek hastalığı erken saptanırsa sıklıkla önlenebilir veya ilerlemesi geciktirilebilir. Ancak hastalığın farkındalığının düşük olması, erken dönemde tespit edilmesine imkan vermemektedir.
Düşük farkındalık nedeniyle hastalık son dönem böbrek yetmezliği evresine ilerlemekte, kötü yaşam kalitesi ile hastanın sağlığını tehdit etmekte, engellilik ve ölüm oranlarının artmasına neden olmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü günlük kişi başı tuz tüketimini 5 gramın altında önermektedir ve bu miktar bir tepeleme bir çay kaşığına denk gelmektedir. Günlük olarak tüketilmesi önerilen bu miktar; gün içinde tüm besinlerimizle aldığımız tuzu da kapsamaktadır. Tuz, besinlerin doğal bileşiminde bulunduğu gibi, deniz tuzu ve kaya tuzu olarak da elde edilir. Sodyum klorür içeriği tüm tuzlarda (kaya, deniz, sofra tuzu) yaklaşık olarak aynıdır. Bu nedenle sağlık etkileri de aynı olmaktadır.
Diyetimizdeki çok fazla tuzun, kan basıncını arttırarak (hipertansiyona neden olarak) inme ve kalp hastalığı riskini yükselttiğini biliyoruz. Sağlık Bakanlığı Türkiye Beslenme Rehberi’ ne göre; aşırı tuz tüketimi; kalp damar hastalıkları, böbrek hastalıkları, hipertansiyon, inme, osteoporoz ve bazı kanser türlerinin oluşmasına neden olabilmektedir. İnme ve kalp hastalıkları da dünya çapında en önemli ölüm ve sakatlık nedenlerinden ikisi olarak gösterilmektedir.
Aşırı tuz içeren besinler hangileridir?
• Hazır soslar (soya sosu gibi)
• Atıştırmalık ürünler (cips, patlamış mısır gibi)
• Tuzlu kuru yemişler (çekirdek içi gibi)
• Turşu ve salamura besinler (siyah ve yeşil zeytin, sebze turşuları)
• Gazlı / gazsız mineralli içecekler
Geleneksel olarak evlerde hazırlanan turşu, salça, tarhana, yaprak salamurası vb. besinler
Tuz Tüketimini Azaltmak için Öneriler Nelerdir?
• Günlük olarak kullandığınız tuz miktarı 5 gramı (1 tepeleme çay kaşığı) geçmesin. Bu miktarın besinin doğal tuzunu da kapsadığını bilin.
• Besinlerin bileşiminde sodyum bulunması nedeniyle yemek hazırlama ve pişirme sırasında mümkünse tuz eklemeyin.
• Masada yemeklere tuz ilavesi yapmayın ve masadan tuzlukları kaldırın.
• Salamura ürünlerin tuz içeriğinin azaltılması için suda yıkama ve bekletme gibi işlemler uygulayabilirsiniz.
• Satın alınan işlenmiş ürünlerin etiket bilgisi mutlaka okuyun, tuzsuz ya da tuzu azaltılmış ürünler tercih edin.
• Tuz yerine doğal lezzet arttırıcılar (soğan, sarımsak, baharatlar, limon, sirke, biber gibi) kullanın.
Kronik Böbrek Hastalığından Korunmak İçin Neler Yapılabilir?
• Düzenli egzersiz yapın
• Sağlıklı beslenin ve vücut ağırlığınızı koruyun
• Tuzu azaltın, yeterli sıvı alın
• Sigara içmeyin
• Ağrı kesici ilaçlardan kaçının
• Kan basıncınızı ve kan şekerinizi düzenli olarak ölçtürün
• Risk grubunda iseniz böbreklerinizi düzenli olarak kontrol ettirin