Doğal kaynakların hızla tüketilmesinin önüne geçilmesi, üretilen atıkların çevre ve insan sağlığı için bir tehdit olmaktan çıkarılarak milli ekonomiye kazandırılması amacıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından ülkemiz genelinde Sıfır Atık Projesi başlatılmıştır. Gelecek nesillere temiz ve yaşanılabilir bir dünya bırakmak hedefiyle planlanan proje ile israf önlenecek,doğal kaynakların verimli kullanılması sağlanacak, atık miktarı azaltılacak, atıklar uygun şekilde ayrıştırılarak ekonomiye geri kazandırılacaktır. Atıkların geri dönüşüm ve geri kazanım süreci içinde değerlendirilmeden bertarafı hem maddesel hem de enerji olarak ciddi kaynak kayıpları yaşanmasına neden olmaktadır. Son yıllarda tüm dünyada bireysel, kurumsal ya da belediyeler genelinde sıfır atık uygulama çalışmaları yaygınlaşmaktadır.
Uygun tekniğe göre uzaklaştırılamayan ve depolanamayan atıklar önemli derecede çevre kirlenmesine neden olmakta, halk sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Günlük yaşamda bu durumun birçok örneğini görebiliriz.
- Yağışlardan sonra çöp sahalarından sızan sular toprağa geçerek yer altı sularının kirlenmesine neden olmaktadır.
- Çöp dökülen alanlarda koku problemleri yaşanmaktadır. Özellikle doğada piknik sonrası bırakılan çöpler, plastikler hem toprağımızı kirletmekte hem de bizden sonraki ziyaretçiler için kötü bir ortam oluşturmakta. Bu tip doğa gezilerimizde “çevremizi nasıl bulmak istiyorsak öyle bırakmalıyız”
- Tıbbi atıklar, içeriklerindeki hastalık yapıcı veya bulaştırıcı maddelerle insan ve çevre sağlığını dolaylı olarak olumsuz etkileyebilmektedir. Enfekte atıklar birçok patojen mikroorganizmalardan birini içerir. Kesiciler, patojenlerle kontamine olmuşlarsa, sadece kesik ve batmalara yol açmazlar, aynı zamanda bu yaraların enfekte olmasına da neden olabilirler. Tıbbi atıklar, doğrudan veya aracı hayvanlarla bulaşan, cüzzam, veba, kolera, dizanteri, tüberküloz, kuduz, sıtma gibi hastalıklara sebebiyet verebilen atıklardandır. Bu nedenle hiçbir suretle diğer atıklarla karıştırılmamalı, ayrı olarak atılmalıdır.
. - Atık pillerin çöpe, toprağa, denizlere, akar sulara ve kanalizasyonlara atılması veya yakılmaları durumunda içerdikleri ağır metaller çevrenin kirlenmesine yol açabilmektedir.
- Atık yağlar; su içindeki oksijeni azaltmaktadır. Su içinde atık yağla beslenen mikroorganizmalar oluşmakta ve bu mikroorganizmaları yiyen balıklar ve diğer canlılar yoluyla kanserojen maddeler insanlara ulaşmaktadır.
- Kızartmalık atık yağlar; denizlere, göllere ve akarsulara döküldüğünde su yüzeyini kaplayarak havadan suya oksijen transferini önlemekte, balıklar ve diğer canlıların ölümüne neden olmaktadır. Kızartmalık atık yağlar lavaboya döküldüğünde atık borularına yapışarak kanalizasyon borusu içindeki atıkların boru içinde tutunmasına, zamanla borunun daralmasına ve kanalizasyon sisteminin kullanılmaz hale gelmesine sebep olmaktadır. Kullanılmış kızartmalık yağlar önemli bir içme suyu kaynağı olan yer altı sularının kirlenmesine sebep olmaktadır.bu nedenle kızartma yağları asla lavobaya dökülmemeli: uygun şekilde biriktirilerek atılmalıdır.
- Ömrünü Tamamlamış Lastikler; sivrisinek ve fareler için uygun bir üreme alanı olacağı gibi salgın hastalıkların yayılmasında da etken bir rol oynamaktadır. Bu yığınlar, günlerce söndürülmesi mümkün olmayan yangınlara neden olmaktadır. Bu yangınlarla atmosfere siyah bir bulut halinde zehirli gazlar yayılmaktadır. Atmosfere yayılan bu kirleticiler insan sağlığını direk olarak tehdit etmenin yanı sıra yakın çevredeki toprak ve suların kirlenmesine sebep olmaktadır.
Biriktirme ekipmanları, ve tanıtım materyallerinde renk skalası uygulanır. Renklerin insanların algısı üzerinde büyük etkisi olduğundan ve uygulamada standarda erişmek adına renk skalası oluşturulmuştur. Oluşturulan renk skalasına göre; Kâğıt-karton atıkları için mavi, Plastik atıklar için sarı,Cam atıklar için yeşil, Metal atıklar için gri, Organik atıklar için kahverengi, Geri dönüşemeyen atıklar için siyah,Tıbbi atıklar için poşetlerde kırmızı, kovakonteynerlerde turuncu, Tehlikeli atıklar ve elektronik atıklar için şeffaf, Tekstil atıkları için pembe;Ahşap atıklar için turuncu,iri hacimli atıklar için lila, Ekmek artıkları için mor,Yemek artıkları için beyaz renk çöp kutuları kullanılır.
Ayrı toplanan Sebze-meyve artıkları, park-bahçe atıkları vb. atıklar organik atık olarak adlandırılır. Kompostlama organik maddelerin uygun koşullarda mikroorganizmalar vasıtası ile kararlı hale getirildiği bir işlemdir. Açık alanda veya makine ile kompost yapılır. Elde edilen kompost park ve bahçelerde toprak iyileştirici olarak kullanılabilir.
Çöp ve atıklarımızı uygun şekilde atmak hem bugünkü sağlığımızı hem de gelecek nesillerin sağlığını korumak adına kolay uygulanabilen ve bir o kadar da uzun süreli kazanım sağlanabilen bir bilinçtir.
Bugünümüz, geleceğimiz ve en önemlisi sağlığımız için çevremizi temiz tutalım.
