Bağımlılık, kişinin bağımlı olduğu nesne veya davranış üstünde kontrolünü kaybetmesi ve onsuz bir yaşam sürememeye başlamasıdır. Bağımlılık süreç içerisinde yavaş yavaş gelişen bir hastalıktır. Kişi bağımlı olmadan önce bazı evrelerden geçer. İlk etapta kişinin merakı (Kullansam acaba ne olur?) bağımlılık sürecini başlatır. Ardından sosyal çevreyle madde kullanımının pekişmesi yer alır. Bu noktadan sonra da maddenin kötüye kullanımı ve bağımlılık ortaya çıkar.
Alkol Bağımlılığı Alkollü içkilere tutkunluk derecesinde bağlı olma haline denir. Alkol bağımlısı, alkolün kendisine ve sosyal ilişkilerine zararlı olduğunu bildiği halde içmekten kendini alamayan kişidir.
Madde Bağımlılığı Vücudun bir ya da birden çok işlevini olumsuz yönde etkileyen maddelerin kullanılması, bundan dolayı zarar görülmesi ve buna rağmen maddelerin kullanımının bırakılamaması halidir.
Tütün Bağımlılığı Sigara, nargile, pipo içme veya dumanının solunması zamanla kişide psikolojik ve fiziksel bağımlılık oluşturur. Tütün, yüksek oranda nikotin içerdiği için bağımlılık yapma potansiyeline sahiptir.
Teknoloji Bağımlılığı Kontrolsüzce aşırı kullanılma isteğinin önüne geçilemeyen, kullanma bırakıldığında bireyde sıkıntı verici duygu durumuna sebep olan, ailevi ve sosyal hayatı bozan bir davranışsal bağımlılık türüdür.
ÇOCUĞUNUZU ZARARLI ALIŞKANLIKLARDAN KORUMAK İÇİN…
• Stresle nasıl başa çıkılacağı konusunda çocuğunuza iyi bir model olun.
• Çocuğunuzun cebine ihtiyacından fazla harçlık koymayın.
• Hataları konusunda affedici olun. Hatalarını düzeltme görevini ona vererek bireysel sorumluluğunu üstlenmesine yardımcı olun.
• Spor ve sanatla ilgilenen çocukların özgüveni yüksek olur ve genelde zararlı alışkanlıklardan uzak dururlar.
• Çocuğunuzla aranızda daima güçlü bir bağ olmasına özen gösterin.
NE ZAMAN KONUŞMALIYIM?
Küçük yaşlardan itibaren çocuğunuza sigara, alkol ve madde kullanımının zararlarından sohbet sırasında veya televizyonda gördüğünüz bir haber vs. vesilesiyle bahsedebilirsiniz, kendini nasıl koruyacağını anlatabilirsiniz.
NASIL KONUŞMALIYIM?
• Konuşmaya başlamadan önce doğru kaynaklardan bilgilerinizi artırın ve ona bağımlılıkların zararları konusunda bilgi verin.
• Kısa ve net cümleleri tercih edin.
• Ona sorular yönelterek çocuğunuzu da sohbete dâhil edin.
• Fikrini, ne hissettiğini, ne bildiğini sorun.
• Çocuğunuzla anne ve baba ayrı ayrı konuştuğunuz gibi tüm aile bir arada iken de konuşun.
ONA NE SÖYLEMELİYİM?
• Uyuşturucu kullanmanın bir suç olduğunu ve ne gibi yasal sonuçları olduğunu ona anlatın.
• Eğer birisi ona uyuşturucu, sigara, alkol teklif ederse ne cevap verebileceği hakkında konuşun.
NASIL YARDIMCI OLABİLİRİM?
Bağımlılığın ciddi bir beyin hastalığı olduğunu bilmek ve belirtileri doğru anlamak tedavinin en önemli basamağını oluşturmaktadır. Bağımlı olan bireydeki fiziksel, psikolojik ve sosyal açıdaki değişimlerin takibi bunun içinde bağımlı bireyle ailenin ilişkisinin kuvvetli olmasının gerekliliği kavranmalıdır. “Bu süreci beraber atlatabiliriz” Kişiye öğüt verme, eleştirilere maruz bırakma, suçlama ve acıma gibi davranışlar yerine dikkatli dinleme, destekleyici mesajlar verme ve doğrudan iletişim kurmayı denemek gerekir.
• Ebeveyn, çocuğun bağımlı olduğundan şüpheleniyorsa bu konu hakkında uzmanla görüşülmesi gerektiğini çocuğuna söylemesi ve onu tedaviye ikna etmesi gerekir.
• Tedavi eşliğinde bağımlı bireye psikolojik destek sağlanması, bireyin iyileşme sürecine olumlu katkısı olacaktır.
• Bağımlı bireyin tedavisi sabır isteyen bir süreçtir. Bu süre içerisinde çevre, özellikle ebeveyn her zaman bireyin yanında olmalı ve onu desteklemelidir
ÇOCUĞUNUZUN SİGARA İÇTİĞİNİ FARKEDERSENİZ
• Sigara içerken yakalarsanız sigarasını alın, söndürüp atın, paketin gerisini de size vermesini isteyin.
• Neden sigara içmek istediğini sorun. Cevabıyla alay etmeyin, tehdit etmeyin, bağırmayın, ağlamayın.
• Korkutarak ve tehdit ederek sigarayı bıraktıramazsınız! Korku sadece yalan söylemeye teşvik eder.
• Sigarayı bırakması için onunla anlaşma yapın ve ona sigaradan nasıl kurtulacağı konusunda yol gösterin. Gerekirse sigarayı bırakması karşılığında ona bir ödül vadedin.
Çocuğunuz sizi örnek alır; bu nedenle onların yanında sigara içmeyin. Evde ve arabada içilmesine müsaade etmeyin. Çocuğunuza spor ve hobiler gibi ilgi alanları yaratın. Bir hobisi ve tutkusu olan çocuklar genelde sigaradan uzak dururlar. Çocuğunuz üzerinde çok baskı kurmayın. Onunla aranızda güçlü bir bağ olmasına daima özen gösterin. Ailesine bağlanan çocuklar sigaraya bağlanmazlar. Arkadaş çevresini uzaktan takip edin, sigara içenler varsa riskleri hakkında uyarın.
