Günümüzde ailelerin eğitime verdiği önem giderek artarken buna bağlı olarak ta eğitimle ilgili kavramları günlük hayatta daha fazla duymaya başladık. Aileler çocuklarının dikkati, motivasyonu ve verimli ders çalışması gibi kavramlarla ilgili daha fazla şeyler söylemeye başlamışlardır. Bunlardan birisi “dikkat’’ kavramıdır. Dikkat bir insanın çevresindeki uyarıcıların arasından ilgi duyduğu bir uyarıcıyı seçmesi, ona yönelmesi, kendisini diğer uyaranların etkisinden kurtarması ve seçmiş olduğu uyarıcıyla ilgili görev ve sorumluluklarını yerine getirmesi olarak kabul edilebilir. Gözümüze karmaşık gelebilecek bu tanımı örneklerle anlaşılabilir hale getirmeye çalışalım. Bir çocuğun ders çalışırken çalıştığı konuya ve sorulara odaklanabilmesi, ortamdaki diğer seslerden ve uyarıcılardan etkilenmemesi ders çalışma sürecini yaklaşık 30 dakika sürece devam ettirebilmesi dikkat sürecinin bir örneğidir. Bir yetişkinin çalışırken çeşitli gürültülerden etkilenmeyip kendi sorumluluğunda olan görevine odaklanması ve bu durumu belirli bir süre devam ettirmesi dikkat sürecinin bir örneğidir. Dikkat sadece ders çalışmak ve sınavlarda başarılı olmakla ilgili görülse de dikkatin günlük hayatta da önemli bir yeri vardır.
Dikkat eksikliği, herhangi bir konuya odaklanamama ya da ilk önce odaklansa da dış uyaranların etkisiyle odaklanmanın hemen bozulması olarak tanımlanmaktadır. İnsanların bir konuya motive olmadığı, öğrencilerin dikkatinin çekil mediği ya da öğrencinin zihninde başka düşüncelerin ya da ihtiyaçların olması durumunda ya da öğrencilerin gelişim özellikleri dikkate alınmadığında çocuğun dikkatinin eksik olduğunu belirtmek büyük bir yanılgıdır. Çocuğundan beklediği başarıyı göremeyen çoğu anne baba çocuğunun dikkatinin dağınık ve eksik olduğunu belirtmektedir.
Dikkat süreci her ne kadar zihinsel bir süreç olarak görülse de dikkati etkileyen çok fazla etmen bulunmaktadır. Bu etmenler duyuşsal (çocuğun kendisini nasıl hissettiği, ruh hali) ve fiziki etmenler (açlık, susuzluk, kan değerleri) olabilir. Bazen çocukların karşılaşmış oldukları olaylar, yaşamış oldukları hayat, hastalıklar, insan ilişkileri ve çeşitli istek ihtiyaçları onların okul derslerine odaklanmasının önüne geçebilmektedir.
Dikkati Eksikliği Gösteren Bireylerin Özellikleri
* Dikkat süresi akranlarına göre daha kısadır.
* Dikkatlerini belirli bir uyarana yoğunlaştırmada zorluk çekerler,
* Belirli bir uyarana dikkatlerini toplasalar da ilgilenmediği bir dış uyaran dikkatini hemen bozabilir.
* Eşyalrını kaybetme durumu sıklıkla gözlenir.
* Çok fazla unutkan olurlar.
* Başladıkları bir işi yarım bırakırlar, görevlerini erken terk ederler, işler arasında atlama kendisini gösterir.
* Yönergeleri düzenli bir şekilde takip edemezler.
* Kendisiyle konuşurken dinlemiyor gibi görünürler.
Ailelere Öneriler
* Eğer çocuğunuzun dikkatinde problem olduğunu düşünüyorsanız çocuğun dersine giren öğretmenlerin de fikrini alarak önce okul rehber öğretmenine daha sonra onun gerek duyması halinde yönlendireceği uzmana danışın.
* Çocuğunuzun yaşına uyumlu olarak ve alışkanlıklarına paralel olarak evde kurallar belirleyin.
* Dikkatinin çabuk dağılması nedeniyle çocuğa tembel, sorumsuz, haylaz gibi çeşitli olumsuz sıfatlar yakıştırmayın. Bu sözler onun değersizlik düşüncesini arttırıp istenmeyen davranışlarda bulunma ihtimalini arttıracaktır.
* Çocuğunuzdan bir şey istediğinizde bunu kısa ve net cümlelerle ifade edin.
* Çocuğunuzun günlük hayatta yapacağı çalışmaları, sorumlulukları ve işleri sıraya koymasına, basitleştirmesine yardımcı olun.
* Çocuğunuzun dikkat becerilerini geliştirmesi noktasında ona çeşitli etkinlikler sunarak yardımcı olabilirsiniz. Bu etkinlikler bulmaca dergilerindeki benzer iki resim arasındaki farkları bulma, belirlediğiniz bir metindeki belirli bir sürede bulma etkinliği gibi etkinlikler olabilir. Bu tür etkinliklere ek olarak Dr Osman Abalı’nın Adeda yayınlarından dikkat güçlendirme etkinlikleri çalışmalarından da yararlanılabilir.
