Son yıllarda yaz aylarında karşılaştığımız sıcak hava dalgaları yalnızca bunaltıcı olmuyor; aynı zamanda ciddi sağlık sorunlarına da yol açıyor. Artan sıcaklıklarla birlikte hem vücudun su ihtiyacı artıyor hem de su kaynakları giderek azalıyor. Bu durum, özellikle böbrek sağlığımızı ve vücut ısımızın dengelenmesini tehdit ediyor. Sıcak çarpması bu tablo içinde en tehlikeli durumların başında geliyor.
Sıcak havalarda terleme ile vücut su kaybeder. Eğer bu sıvı kaybı yerine konmazsa, vücut dengesi bozulur ve en çok etkilenenlerden biri böbreklerimiz olur.
Yeterince su içilmediğinde:
• Böbrek taşı oluşabilir
• İdrar yolu enfeksiyonları artabilir
• Uzun vadede böbrek yetmezliği gelişebilir
Kimler Daha Fazla Risk Altında?
Sıcak havalardan herkes etkilenebilir, ancak bazı gruplar daha savunmasızdır:
• 4 yaşından küçük çocuklar,
• Yalnız yaşayan 65 yaş ve üzerin-dekiler başta olmak üzere yaşlılar,
• Bakıma muhtaç bireyler,
• Aşırı kilolu kişiler,
• Kronik hastalığı olanlar (şeker, kalp-damar, böbrek, karaciğer, solunum ve psikiyatrik hastalıklar),
• Dış ortamda çalışanlar,
• Hamileler.
Susamayı Beklemeyin!
Birçok kişi yalnızca susadığında su içer. Oysa susama hissi geç gelir, yani o anda vücudunuz zaten sıvı kaybetmiştir. Bu nedenle düzenli su içmek şarttır.
Sıcak Havalarda
Alınması Gereken Önlemler
Su Tüketimi ve Hidrasyon
• Her gün en az 2 – 2,5 litre (8–10 bardak) su için. Bu ihtiyaç; yaş, cinsiyet, fiziksel aktivite düzeyi, sağlık durumu ve hava sıcak-lığına göre değişebilir.
• Susamayı beklemeden su için; idrar renginin koyulaşması yeterince su alınmadığını gösterir.
• Çay, kahve ve gazlı içecekler suyun yerini tutmaz; aksine su kaybına neden olabilir.
• Yanınızda sürekli su şişesi bulundurun, görünür yerde olması içmeyi hatırlatır.
• Çocukları ve yaşlıları düzenli su içmeleri için teşvik edin, hatırlatmalar yapın.
Güneşten Korunma ve Serin Kalma
• Güneşin en yoğun olduğu saatlerde (11.00–16.00) zorunlu olmadıkça dışarı çık-mayın.
• Açık renkli, bol ve pamuklu giysiler tercih edin.
• Günde birkaç kez ılık duş alın.
• Hafif ve sindirimi kolay yiyecekler tüketin.
• Kafeinli, şekerli ve gazlı içecekleri sınırlayın.
• Güneş gözlüğü, geniş kenarlı şapka ve güneş koruyucu krem kullanın.
• Ağır fiziksel aktiviteleri serin saatlerde yapın.
• Mümkün olduğunca gölgede kalın ve ortamı sık sık havalandırın.
Toplumsal Sorumluluk
• Yaşlı ve yalnız yaşayan bireyleri düzenli olarak kontrol edin.
• Park halindeki araçlarda bebek, çocuk, engelli birey veya hayvan bırakmayın.
Sıcak Çarpması Nedir?
Sıcak çarpması, vücut ısı-sının 40°C’nin üzerine çıkmasıyla oluşan, hayati tehlike taşıyan bir durumdur. Genellikle uzun süre güneşe maruz kalma ve yeterli sıvı alınmaması sonu-cu gelişir. Özellikle yaşlılar, bebekler, kronik hastalığı olanlar ve dışarıda çalışanlar daha büyük risk altındadır.
Belirtileri :
• 40°C’nin üzerinde vücut sıcaklığı
• Bilinç bulanıklığı, sersemlik, bayılma
• Kuru ve sıcak cilt (terleme olmayabilir)
• Hızlı nabız, nefes darlığı
• Baş ağrısı, mide bulantısı, kusma
• Kas krampları
• Ajitasyon, halüsinasyon gibi davranış değişiklikleri
İlk Yardım :
• 112’yi arayın. Bu durum hayatı tehdit eder.
• Kişiyi serin ve gölgeli bir yere alın.
• Giysilerini çıkarın, soğutmaya başlayın, soğuk suyla ıslatın veya buz torbalarını koltuk altı, boyun ve kasıklara yerleş-tirin,
• Vücut ıslak bezler ile soğutmaya çalışılmalı,
• Varsa vantilatör kullanın.
• Bilinci açıksa su içirin. Bilinci kapalıysa ağızdan sıvı vermeyin!
• Unutmayalım :
Su Hayattır
• Su yalnızca bizi serinletmez; hayati organlarımızı, özellikle de böbreklerimizi korur. İklim değişikliğiyle birlikte su kaynakları azalırken hem sağlığımızı hem çevremizi korumak için su tüketimine daha çok dikkat etmemiz gerekiyor.
• Toplumsal farkındalıkla birlikte, sıcak çarpması gibi önlenebilir durumların önüne geçebiliriz. Bu yazı, sizi ve sevdiklerinizi koruyacak küçük ama etkili adımlarla dolu. Çünkü önlemek, tedaviden önce gelir.
