Kalın bağırsağın iç yüzeyinde oluşan kanserlere kolon kanseri adı verilir. Kalın bağırsağın son 15 - 20 cm.’lik bölümüne ise rektum adı verilir ve burada beliren kanserler rektum kanseri olarak adlandırılır. İki tür kanseri anlatmak için “kolorektal kanserler” de çok sık kullanılan bir terimdir. Ülkemizde kalın bağırsak kanserleri, tüm kanserler içerisinde üçüncü sırada yer almaktadır.
Kolorektal kanserin kesin sebebi bilinmese de kişide kolorektal kanser gelişmesini artıran risk faktörleri şunlardır:
Değiştirilebilir risk faktörleri:
• Aşırı kilolu veya obez olmak
• Fiziksel olarak aktif olmamak
• Fazla miktarda işlenmiş (sosis, salam ve benzeri) veya işlenmemiş kırmızı et (sığır, kuzu, karaciğer vb.) tüketmek
• Sigara dahil tütün ürünlerini kullanmak
• Fazla miktarda alkol almak
Değiştirilemez risk faktörleri :
• Yaş alma : Yaş arttıkça kalın bağırsak kanseri riski artmakta
• Kişinin kalın bağırsak polipleri olması
• Kişinin inflamatuvar bağırsak hastalığı (Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı) olması
• Kişinin daha önceden kalın bağırsak kanseri geçirmesi
• Ailede kalın bağırsak polipleri (anormal büyüme) veya kalın bağırsak kanseri olması
• Tip 2 diyabet hastası olması
Belirtiler :
• Bağırsak alışkanlıklarında ishalkabızlık gibi değişikliklerin olması ve bu değişikliklerin birkaç günden uzun sürmesi
• Bağırsakların tam boşalmadığı hissi
• Dışkıda kan (parlak ya da koyu kırmızı) görülmesi ve / veya dışkı renginde koyulaşma
• Karında şişkinlik, kramp tarzında ağrı veya gaz şikâyeti
• Bilinen bir neden olmaksızın kilo kaybı
• Güçsüzlük ve yorgunluk
Genellikle hastalık ilerleyince belirti vermektedir. Bu yüzden tarama, polipleri ve kanseri erken teşhis edebilmek açısından çok önemlidir. Erken teşhis ile yaşam süresi ve kalitesi artırılır.
Kalın bağırsak kanser taramaları;
• 50 - 70 yaş arasında kadın ve erkeklere
• Aile Sağlığı Merkezlerinde
• Dışkıda gizli kan kiti ile hızlı, pratik ve güvenilir bir şekilde
• 2 yılda bir ücretsiz olarak yapılmaktadır.
Kalın bağırsak kanserini önlemek için atılması gereken en önemli adımlardan biri tarama olmakla birlikte;
• Sağlıklı kiloda kalmak ve bunu sürdürmek
• Taze meyve ve sebze ağırlıklı beslenmek
• Posa içeriği yüksek besinlerin (kuru baklagil, tahıl, sebze-meyve) tüketimini artırmak.
• Günde 30 - 60 dakika orta düzeyde fiziksel aktivite yapmak (tempolu yürüyüş, bisiklete binme gibi)
• Sigara ve alkol kullanmamak