Aşırı sıcaklar çeşitli sağlık problemlerini de beraberinde getirmektedir. Sıcaklık ve nem artışına bağlı olarak vücut ısısı artmakta ve metabolizma bu yeni duruma uyum sağlamaya çalışmaktadır. Normalde terleme ile vücut ısısı dengede tutulmaya çalışılır. Ancak aşırı sıcaklarda sadece terleyerek vücut ısısı dengede tutulamaz. Yaşlılar, bebekler ve kronik hastalığı olan larda terleme mekanizması ile vücut ısısının dengede tutulması her zaman mümkün olmayabilir. Yine ortamdaki nem oranı yüksekse terleme suretiyle vücut ısısı yeterli düzeyde düşmeyebilir. Ayrıca şişmanlık, herhangi bir hastalığa bağlı yüksek ateş, aşırı sıvı kaybı (dehidratasyon), kalp hastalığı, ruh ve sinir hastalığı, alkol ve uyuşturucu madde kullanımı ile tedavi amaçlı bazı ilaçların (tansiyon düşürücüler, idrar söktürücüler vb.) kullanımı da sıcak havalarda terlemeyi etkiler. Bu durumlarda yükselen vücut ısısı beyin ve diğer hayati organlarda hasara yol açabilir.
Aşırı sıcaklardan en çok etkilenen
Gruplar:
• Yalnız yaşayan 65 yaş ve üzerindeki yaşlılar,
• Dört yaşından küçük çocuklar,
• Bakıma ihtiyacı olanlar,
• Hamileler,
• Açık alanda çalışanlar,
• Aşırı kilolular,
• Kronik hastalığı olanlar (şeker, kalp-damar, beyin-damar, psikolojik, kronik solunum sistemi, karaciğer, böbrek hastalıkları)
• Sürekli ilaç (özellikle tansiyon düşürücü, idrar söktürücü, depresyon ve uyku ilaçları) kullanan kişiler,
• Sokak çocukları ve evsizlerdir.
Özellikle kronik hastalığı bulunan ve yalnız yaşayan yaşlılar en çok risk taşıyan gruptur.
Aşırı sıcaklardan korunmak için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz:
Günün en sıcak saatlerinde (10.00-16.00) mümkün olduğunca dışarı çıkmaktan kaçının.
Dışarıda çalışmanız gerekiyorsa, güneş altında korunmasız kalmamaya dikkat edin. Aşırı hareketlerden kaçının ve sık sık tuz içeren sulu gıdalar tüketin.
Açık renkli, hafif ve bol giysiler tercih edin. Hava delikleri olan şapka giyin ve güneşin zararlı ışınlarından koruyan güneş gözlüğü kullanın.
Güneşin dik geldiği saatlerde denize girmek veya güneşlenmekten kaçının. Denize girmek isterseniz, güneşten koruyucu krem kullanın ve diğer koruyucu önlemleri alın.
Yoğun fiziksel aktiviteleri sabah ve akşam saatlerine denk getirin. Aktiviteler sırasında yeterli miktarda sıvı almayı unutmayın.
Risk altında olan yetişkinler ve yaşlılar, güneş veya sıcak çarpması açısından düzenli olarak izlenmelidir. Bebekler daha sık izlenmelidir.
Kapalı ve park etmiş araçlarda hiçbir şekilde bebek, çocuk, engelli veya hayvan bırakmayın. Araç içerisi çok hızlı bir şekilde ısınabilir ve hayati tehlike oluşturabilir.
Kapalı alanları iyi havalandırın ve güneş gören pencereleri gölgelendirin.
Vücut ısısının yükselmemesi için sık sık duş alın. Mümkün olmadığında elleri, ayakları, yüzü ve ense bölgesini soğuk suyla ıslatın veya silin.
Beslenme ve sıvı alımı konusunda şunları yapabilirsiniz:
Susuzluk hissi olmasa bile günde en az 2 - 2,5 litre (12-14 su bardağı) sıvı tüketin.
Kahvaltıda az yağlı peynirler, zeytin ve taze sebzeler gibi besinleri tercih edin. Kafein içeren içecekler yerine süt, meyve suyu, ıhlamur ve kuşburnu gibi bitki çaylarını tercih edin.
Yağlı besinlerden ve yağda kızartmalardan kaçının. Yemeklerde bitkisel sıvı yağlar kullanın ve sağlıklı pişirme yöntemleri (haşlama, ızgara, az suda pişirme) tercih edin.
Sebze ve meyve tüketimine özen göstererek vücudun ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineralleri alın. Bu, vücut direncini artırmanıza ve sağ lıklı kalmanıza yardımcı olur.
Aşırı sıcaklarda terleme ile artan sıvı ve mineral kaybını önlemek için normalden daha fazla miktarda sıvı alın. Su içmek önemlidir, ancak su dışı sıvılar olarak süt, ayran ve meyve suyu gibi içecekleri tercih edebilirsiniz. Kafein, alkol ve fazla miktarda şeker içeren içeceklerin tüketiminden kaçının, çünkü bu içecekler vücuttan daha fazla sıvı kaybına yol açabilir.
Dışarıda veya açıkta satılan yiyeceklerden kaçının. Bu yiyeceklerin çabuk bozulma riski taşıdığını unutmayın. Et, yumurta, süt, balık gibi besinlerin uygun şekilde saklanması ve pişirilmesi hijyenik koşullara dikkat ederek yapılmalıdır.
